Türkiye Müteahhitler Birliği (TMB), 2025 yılına ilişkin İnşaat Sektörü Analizi Raporu’nu kamuoyuyla paylaştı. Raporda, inşaat sektörünün son yıllarda karşılaştığı zorluklara rağmen büyümesini sürdürdüğü vurgulanırken, küresel jeopolitik belirsizliklerin ve ekonomik dalgalanmaların sektör üzerindeki etkilerine dikkat çekildi. 2024 yılının zorlu bir dönem olarak geride kaldığı belirtilen raporda, inşaat sektörünün hem yurt içinde hem de yurt dışında başarılar elde etmeye devam ettiği ifade edildi. Özellikle küresel siyasi gerilimler ve ekonomik belirsizliklerin 2025 yılında da sektörün dinamiklerini şekillendireceği öngörüldü.
Ekonomide Lokomotif Rolüyle İnşaat Sektörü
Türkiye’de 200’den fazla alt sektöre doğrudan etki eden ve istihdam yaratan inşaat sektörü, ekonominin lokomotifi olma özelliğini koruyor. TMB’nin yayımladığı raporda, sektörün hem ulusal hem de uluslararası alanda önemli bir güç olduğu vurgulandı. “2025’te Dünyanın Rotası Belirsiz” başlıklı analizde, küresel ekonomik trendler, ulusal ekonomik dinamikler ve inşaat sektörünün geleceğine dair detaylı değerlendirmelere yer verildi.
Ertelenen Projeler ve Mali Yükler
Raporda, inşaat sektörünün ara eleman ve finansman sorunlarının devam ettiği belirtilirken, kamu müteahhitlerinin artan şartsız tasfiye hakkı taleplerinin önümüzdeki dönemde önemli bir gündem maddesi olacağı ifade edildi. Kamu projelerinde tamamlanmak üzere olan işlere öncelik verilmesi ve yeni projelerin yavaşlatılması kararı, bütçenin daha verimli kullanılması açısından desteklense de, ertelenen projelerin müteahhitlere ciddi mali yükler getirdiği vurgulandı. Şantiyelerin açık kalması, teminat mektupları ve işletme giderleri gibi unsurların müteahhitler üzerinde baskı oluşturduğu belirtildi. TMB, bu süreçte ertelenen projeler için yüklenicilere şartsız tasfiye hakkı sağlanması yönündeki taleplerini sıkça gündeme taşıdı.
Afet Öncelikli Kentsel Dönüşümün Aciliyeti
Deprem bölgesindeki yeniden yapılanma çalışmaları ve depreme dayanıklı yapı ihtiyacı, kentsel dönüşüm projelerini hızlandırdı. Raporda, Türkiye’nin yıllık konut ihtiyacının 800 bin ile 1 milyon arasında değiştiği, deprem sonrası bu rakama 650 bin yeni konutun eklendiği belirtildi. Ayrıca, yaklaşık 6-7 milyon konutun riskli olduğu ve acilen yenilenmesi gerektiği vurgulandı. Uzmanlar, olası deprem risklerine karşı afet öncelikli kentsel dönüşümün ivedilikle tamamlanması gerektiğini ifade ederken, devletin arsa maliyetlerini düşürücü adımlar atması ve finansman kolaylıkları sağlaması beklentisi dile getirildi.
Yurt Dışında Büyüme Devam Ediyor
Türk müteahhitlik sektörü, 2024 yılında 57 ülkede toplam 28,6 milyar ABD doları değerinde 316 proje üstlendi. Suudi Arabistan, 5,8 milyar dolarla en fazla iş üstlenilen ülke olurken, Birleşik Arap Emirlikleri (5 milyar dolar), Uganda (3,1 milyar dolar), Gabon (2,2 milyar dolar) ve Cezayir (1,7 milyar dolar) takip etti. Türk müteahhitler, geleneksel pazarlarını korurken yeni pazarlarda da büyüme fırsatları aramaya devam ediyor. 1972’de Libya ile başlayan yurt dışı faaliyetleri, bugüne kadar 137 ülkede 12.461 proje ve 533,8 milyar dolarlık iş hacmine ulaştı. Rusya, 103 milyar dolarlık proje ile Türk müteahhitlerin en büyük pazarı olmayı sürdürüyor.
Sektörde Büyüme ve Jeopolitik Riskler
İnşaat sektörü, 2024 yılı üçüncü çeyreğinde %9,2 büyüme kaydederek genel ekonominin üzerinde bir performans sergiledi. Üst üste 8 çeyrektir kesintisiz büyüyen sektör, deprem bölgesindeki yeniden yapılanma ve kentsel dönüşüm projelerinin katkısıyla bu başarıyı elde etti. 2025 yılında büyüme hızının yavaşlaması beklenirken, sektörün pozitif büyüme trendini sürdüreceği öngörülüyor. Ancak, Rusya-Ukrayna savaşı, Orta Doğu’daki gerilimler ve Suriye’deki gelişmeler gibi jeopolitik risklerin sektörü etkilemeye devam edeceği belirtildi.
Yeşil Dönüşüm ve Sürdürülebilirlik
İklim değişikliğiyle mücadele kapsamında yeşil ve döngüsel ekonomiye geçiş, inşaat sektörü için acil bir öncelik haline geldi. Raporda, çimento, demir-çelik ve kimya/petrokimya gibi sektörlerin karbon emisyonlarındaki payına dikkat çekilirken, yeşil dönüşümün Türk inşaat malzemelerinin AB pazarındaki rekabet gücü için hayati öneme sahip olduğu vurgulandı. Aksi takdirde, Türk müteahhitlerin AB ülkelerindeki projelerde yerel ürünler kullanmak zorunda kalabileceği ifade edildi.
Mali Yeterlilik Kriterlerinde Değişiklik
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nca yapılan yönetmelik değişikliğiyle müteahhitlerin mali yeterlilik kıstasları %50 oranında artırıldı. Bu düzenleme, müteahhitlerin ekonomik güçlerine uygun projeler üstlenmesini sağlarken, yeni başlayanların üstlenebileceği iş büyüklüğünde %15’lik bir azalmaya gidildi. Ayrıca, yeşil bina sertifikası alan projeleri hayata geçiren müteahhitlere %5 ek puan verilerek sürdürülebilir yapılaşma teşvik edildi.
Konut Satışlarında Rekor Artış
Türkiye genelinde konut satışları Aralık 2024’te yıllık bazda %53,4 artarak 212 bin 637 adete ulaştı. Bu rakam, son 22 ayın en yüksek seviyesi olarak kaydedildi. 2024 yılında toplam konut satışları 1 milyon 478 bin 25 olurken, İstanbul, Ankara ve İzmir en fazla satışın gerçekleştiği iller oldu. Ardahan, Hakkari ve Bayburt ise en düşük satış rakamlarına sahip iller olarak öne çıktı.
İnşaat sektörü, 2025 yılında da hem ulusal hem de uluslararası alanda büyüme potansiyelini korurken, karşılaştığı zorluklara karşı çözüm odaklı adımlar atılması gerektiği raporda bir kez daha vurgulandı.
Join the conversation
Şimdi Yayınlayabilir ve Daha Sonra Kayıt Olabilirsiniz Bir Hesabınız Varsa, Şimdi Oturum Açın.